Sau Metaverse, Web 3.0 nổi lên như một làn sóng mới, được coi là kỷ nguyên tiếp theo cho Internet, sẽ nhanh chóng thay thế cho Web 2.0 mà chúng ta đang sử dụng. Tuy nhiên,một cách khách quan, chúng ta vẫn đang trong một giai đoạn mới trong quá trình phát triển web 3.0.
Vì vậy, trong bài viết này, hãy cùng Unicoin tìm hiểu bản chất của web 3.0, từ đó tránh gây sai lầm trong quá trình đầu tư và các dự án web 3.0 nhé !
Web 3 là gì?
Trước khi đi sâu hơn vào web 3.0, chúng ta cần điểm lại một chút về web 1.0 và web 2.0.
Đây là lịch sử ngắn gọn của Internet :
- Web 1.0 là web chỉ đọc, nơi mọi người có thể đọc thông tin được viết trên các trang web.
- Web 2.0 là web đọc-ghi nơi mọi người có thể đọc và viết nội dung trên các trang web và ứng dụng.
- Web 3.0 là web tương tác đọc-ghi (được hỗ trợ bởi trí thông minh nhân tạo) nơi mọi người có thể đọc, viết và tương tác với nội dung, bao gồm cả đồ họa 3D, trên các trang web và ứng dụng.
Web 3.0 ( web3) sẽ không thay đổi nhiều về mặt giao diện so với web 2, như đã đề cập phía trên, vẫn cho phép người dùng tương tác qua lại, thậm chí còn phát triển nhiều loại hình hơn nữa. Nhưng web 3.0 được coi là cuộc cách mạng, bởi nó giải quyết được một vấn đề, đó là nâng cao tính phân quyền, đặt quyền kiểm soát Internet vào tay những người sử dụng nó và đóng góp cho nó, chứ không phải là các công ty Big Tech.
Để vận hành một trang web, ứng dụng hoặc dịch vụ, bất kỳ ai cũng cần cung cấp bộ lưu trữ dữ liệu của riêng mình (hay còn gọi là máy chủ) hoặc thuê từ một nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ dữ liệu đã được thiết lập. Đó là nơi các công ty Công nghệ lớn như Amazon, Microsoft và Google tham gia.
Những gã khổng lồ công nghệ này cung cấp máy chủ và bảo trì với mức phí (tương đối) thấp và mọi người (hoặc doanh nghiệp) thường dễ dàng thuê máy chủ hơn là tự chạy. Các nhà cung cấp dịch vụ lớn cũng thường có nhiều trang trại máy chủ trên khắp thế giới, giúp các ứng dụng và trang web dễ dàng phân phối bộ nhớ của họ trên nhiều trung tâm dữ liệu từ xa.
Vì vậy, mà việc bán thông tin người dùng cho nhà quảng cáo đã trở thành một điều hiển nhiên. Hành vi người dùng đều được ghi lại, nhằm tối ưu thông tin cho nhà quảng cáo và các ông lớn nhận được nguồn thu khổng lồ từ dữ liệu người dùng, vốn nó thuộc về những người sử dụng như chúng ta.
“Về cơ bản, mọi người đã bị các công ty công nghệ lợi dụng, bị lừa dối để cung cấp dữ liệu có giá trị mà không có hoặc không được bồi thường từ các công ty thu thập và hưởng lợi từ nó. Thay vào đó, [với web3] mọi người sẽ được trả tiền cho dữ liệu mà họ chia sẻ.”
Đúng vậy, với Web 3.0, người dùng sẽ có thể bán dữ liệu của riêng họ cho các nhà quảng cáo trong khi vẫn giữ quyền sở hữu và quyền riêng tư về dữ liệu. Ngoài ra, web3 sẽ cho phép các trang web và ứng dụng sử dụng dữ liệu có ý nghĩa hơn và điều chỉnh thông tin phù hợp với từng người dùng.
Đặc điểm chính của Web 3.0
Phi tập trung
Với web3, thông tin sẽ được lưu trữ trên các chuỗi khối, tại nhiều địa điểm cùng lúc, và tra cứu dựa trên nội dung của chúng. Điều này sẽ giúp thông tin không bị phụ thuộc nhiều tới các ông lớn Internet như Google hay Meta nữa.
Ngoài ra, dữ liệu được tạo ra bởi các tài nguyên điện toán khác nhau, bao gồm điện thoại di động, máy tính để bàn, thiết bị, phương tiện và cảm biến, sẽ được người dùng bán thông qua mạng dữ liệu phi tập trung, đảm bảo rằng người dùng giữ quyền kiểm soát quyền sở hữu.
Trustless và Permissionless
Các ứng dụng Web 3.0 sẽ chạy trên các blockchain hoặc các mạng ngang hàng phi tập trung hoặc kết hợp các ứng dụng phi tập trung của bạn được gọi là DAPP.
Vì vậy, mạng cung cấp cho người dùng quyền tự do tương tác công khai và riêng tư mà không có người trung gian khiến họ gặp rủi ro, do đó dữ liệu sẽ “không đáng tin cậy”. Bất kỳ ai, kể cả người dùng và nhà cung cấp, đều có thể tham gia mà không cần sự cho phép của tổ chức kiểm soát.
AI và Machine Learning:
Tương tự Web 2.0, Web 3.0 cũng sẽ sử dụng máy học, là nhánh của trí tuệ nhân tạo (AI) sử dụng dữ liệu và thuật toán để bắt chước cách con người học, dần dần cải thiện độ chính xác của nó. Máy tính sẽ có thể hiểu thông tin tương tự với con người, thông qua các công nghệ dựa trên các khái niệm web ngữ nghĩa và xử lý ngôn ngữ tự nhiên.
Sự kết nối và phổ biến nhanh chóng:
Với Web 3.0, thông tin và nội dung được kết nối nhiều hơn và có mặt khắp nơi, được truy cập bởi nhiều ứng dụng và với số lượng ngày càng tăng các thiết bị hàng ngày được kết nối với Web (IoT)
Web 3.0 hoạt động như thế nào ?
Web 3.0 không có cơ sở dữ liệu tập trung lưu trữ trạng thái ứng dụng cũng như không có máy chủ web tập trung nơi chứa logic backend. Thay vào đó, có một blockchain để xây dựng ứng dụng trên một máy trạng thái phi tập trung và được duy trì bởi các nút ẩn danh trên web.
Chủ yếu có 4 yếu tố giúp web 3.0 vận hành:
- Ethereum Blockchain – Đây là các máy trạng thái có thể truy cập toàn cầu được duy trì bởi một mạng lưới các nút ngang hàng. Bất kỳ ai trên thế giới đều có thể truy cập vào máy trạng thái và ghi vào nó. Về cơ bản, nó không thuộc sở hữu của bất kỳ thực thể nào mà là của tất cả mọi người trong mạng. Người dùng có thể ghi vào Ethereum Blockchain, nhưng họ không bao giờ có thể cập nhật dữ liệu hiện có.
- Smart Contracts – Đây là các chương trình chạy trên Ethereum Blockchain. Chúng được viết bởi các nhà phát triển ứng dụng bằng các ngôn ngữ cấp cao, chẳng hạn như Solidity hoặc Vyper, để xác định logic đằng sau các thay đổi trạng thái.
- Máy ảo Ethereum (EVM) – Mục đích của các máy này là thực thi logic được xác định trong các Smart Contracts. Chúng xử lý các thay đổi trạng thái diễn ra trên máy trạng thái.
- Front End (Giao diện người dùng) – Giống như bất kỳ ứng dụng nào khác, giao diện người dùng xác định logic giao diện người dùng. Tuy nhiên, nó cũng kết nối với các Smart Contracts xác định logic ứng dụng.
Và đây là hình mô tả cách thức hoạt động của Web 3.0 đối với người dùng:
Ưu nhược điểm của Web 3.0
Ưu điểm:
Như phân tích, Web 3.0 sẽ cải thiện việc bảo mật thông tin, tối ưu hóa khả năng tìm kiếm, đưa website trở nên linh hoạt và thông minh hơn, gia tăng khả năng tương tác với người dùng. Ngoài ra, web3.0 còn hứa hẹn với những ưu điểm sau
- Quyền riêng tư và kiểm soát dữ liệu cá nhân:
- Dịch vụ liền mạch
- Minh bạch
- Mở rộng khả năng tiếp cận thông tin
- Nâng cao xử lý chọn lọc thông tin
Nhược điểm:
Dưới đây là những thách thức hàng đầu liên quan đến việc triển khai và sử dụng web3:
- Nhu cầu về quản lý danh tiếng sẽ tăng
- Chức năng mới, phức tạp, khó tiếp cận
- Cơ sở hạ tầng phát triển chưa tương xứng với ý tưởng về web3.0
Lời kết:
Cũng giống như 2010, khi web 2 thực sự thống trị Internet và phát triển mạnh mẽ như ngày nay, bản thân ngành công nghệ này đã mất đến gần 10 nằm để hình thành và phát triển, đi song song với đó là mối quan hệ chặt chẽ giữa cơ sở hạ tầng của chúng – công nghệ thông minh như điện thoại, máy tính, đường truyền…. Tương tự, đây mới chỉ là khởi đầu của Web3.0, với những điều kiện và tính năng như trên, web3.0 cần được nâng đỡ bởi một cơ sở hạ tầng đủ vững mạnh, và thời gian có thể tính đến hằng năm.
Có rất nhiều dự án Web3.0 thời điểm vừa rồi nhận được sự kêu gọi lớn đến từ ngành công nghiệp tiền điện tử, liên tục đạt đỉnh và rồi cũng suy giảm khi thị trường điều chỉnh. Web3 không phải một sản phẩm, nó là một công nghệ, cũng giống như Meta là một sản phẩm, ứng dụng công nghệ web2, thì Web 3 cũng sẽ là “cái gốc” cho một dự án phát triển, chứ nó không thuộc quyền sở hữu của bất kỳ dự án nào, và không dự án nào thuộc quyền sở hữu của Web3.0 cả. vì vậy, những dự án Web3 cần được xem xét kỹ lưỡng, trước khi bạn đưa ra quyết định của mình nhé.